Słownik polsko-krakowski
W Krakowie niektóre rzeczy nazywają się nieco inaczej a niektóre zwroty znaczą co innego niż gdzie indziej. Poniżej zebraliśmy charakterystyczne dla Krakowa i okolic regionalizmy.
A
andrut – wafel
auto – samochód
B
bajok – mitoman
bajoro – błoto, kałuża
balaski – sztachety
bańka – bombka (na choinkę)
beretka – beret
bil – słonina
bitki – kotlety z wołowiny
bławatek – chaber
borówka – czarna jagoda
brusznica – borówka (czerwona)
buc – wulg. męski narząd rozrodczy, lub ktoś mocno nieprzyjemny
C
certolić – robić coś wolno, być nadmiernie ostrożnym
chała – dziadostwo, byle co
chałat – fartuch
chichrać się – śmiać się
chlapa – rozmoknięty śnieg, błoto
chrust – faworki
ckliwić – łaskotać
cumel, cumelek – smoczek
cwibak – keks
cycać – ssać
cyganić – kłamać
cyrkularka – piła stołowa
czernica – jeżyna
D
drobić – kruszyć
drożdżówka – słodka bułka z nadzieniem owocowym, makowym, czekoladowym lub serowym
druszlak - durszlak
ducka – koszyk; w ducke – dużo
dziamdziać – jeść powoli
drzyć – krzyczeć
dzyndzel – coś wystającego
dźwigać – podnosić
F
farfocel – fus
flaszka – butelka wódki
flizy – kafelki, glazura
fliziarz – glazurnik
G
gira – noga
git – jest dobrze, super
glizda – dżdżownica
głowizna – salceson
gorąc – upał
gościniec – droga
grysik – kasza manna
gwarzyć – mówić, rozmawiać, opowiadać
H
haś – kruszywo, żużel
huncwot – łobuz
I
idze, idze – nie zgadzam się z tobą
J
jadzić się – jątrzyć się (o ranie)
jarzyna – włoszczyzna
K
kajzerka – bułka z pięcioramiennym nacięciem
kapa – narzuta na łóżko
kapka – kropla, odrobina
kapuza – kaptur
kiszka – kaszanka
kapusta kiszona – kwaszona kapusta
klamoty – przedmioty, ubrania
klarnet (bosy) – umiarkowanie obraźliwe określenie
Kobierzyn – dom wariatów, od nazwy dzielnicy, gdzie znajduje się szpital psychiatryczny
kocmołuch – brudas
korci mnie – mam ochotę
korki – bezpieczniki
korpiel – brukiew
kraj – brzeg
krawatka – krawat
krawaciarz – warszawiak
kremówka – napoleonka
kufajka – kapota
L
laubzega – brzeszczot, piłka do drewna, metalu
lepiec – plaster opatrunkowy, opatrunek
Ł
łor – prostak
łupiny – obierki ziemniaków
M
manel – drobiazg, rzecz
maniurka – dziewczyna dbająca o swój wygląd
N
nakastlik – stolik nocny, szafka nocna
na pole – na zewnątrz
O
obwarzanek – nazwa wyrobu piekarniczego, charakterystycznego dla okręgu krakowskiego
odcisk – nagniotek
ostrężyna – jeżyna
P
pantofel – kapeć
parasolka – parasol
pierdzielić – gadać bzdury
pisak – flamaster
plucha – słota
pluskiewka – pinezka
płachta – duży płat grubego materiału służący do przenoszenia czegoś
pole – teren poza budynkiem, zewnętrze
pomadki – czekoladki
ptyś – ekler
pugilares – portmonetka
R
rajtki – rajtuzy, rajstopy
S
sagan – czajnik
sakramencko – niesamowicie
se – sobie
serowiec – sernik
strugaczka, podstrugaczka – temperówka
szabaśnik – piekarnik
szarlotka – jabłecznik
sznycel – kotlet mielony
Ś
śpik – katar, młody człowiek
Z
zamek – suwak
zastrugaczka – temperówka
zaświecić – zapalić
zdupcaj – idź sobie, spadaj
ziąb – chłód
z kraja – na krawędzi, np. przestaw to, niech nie stoi tak z kraja
złotówa – taksówkarz